ਨਵੀਂ ਜਾਣਕਾਰੀ

ਦਿਲ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ

ਦਿਲ ਬਹੁਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਅੰਗ ਹੈ, ਜੋ ਸੰਚਾਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀਆਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਖੂਨ ਨੂੰ ਪੰਪ ਕਰਦਾ ਹੈ।  ਪੰਪ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਖੂਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਾਚਕ ਰਹਿੰਦ -ਖੂੰਹਦ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਨੂੰ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ, ਦਿਲ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਬੰਦ ਮੁੱਠੀ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਛਾਤੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
 ਮਨੁੱਖਾਂ, ਹੋਰ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਦਿਲ ਨੂੰ ਚਾਰ ਕਮਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ: ਉੱਪਰਲਾ ਖੱਬਾ ਅਤੇ ਸੱਜਾ ਅਟ੍ਰੀਆ ਅਤੇ ਹੇਠਲਾ ਖੱਬਾ ਅਤੇ ਸੱਜਾ ਵੈਂਟ੍ਰਿਕਲਸ। ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਸੱਜੇ ਅਤਰ ਅਤੇ ਵੈਂਟ੍ਰਿਕਲ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਸੱਜੇ ਦਿਲ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖੱਬੇ ਹਮਰੁਤਬਾ ਨੂੰ ਖੱਬਾ ਦਿਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਉਲਟ, ਮੱਛੀ ਦੇ ਦੋ ਕਮਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਐਟਰੀਅਮ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵੈਂਟ੍ਰਿਕਲ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੱਪ ਦੇ ਤਿੰਨ ਕਮਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

 ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੇ ਵਾਲਵ ਦੇ ਕਾਰਨ ਖੂਨ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਦਿਲ ਵਿੱਚੋਂ ਵਗਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਬੈਕਫਲੋ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਦਿਲ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਥੈਲੀ, ਪੈਰੀਕਾਰਡੀਅਮ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦਿਲ ਦੀ ਕੰਧ ਤਿੰਨ ਪਰਤਾਂ ਤੋਂ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ: ਐਪੀਕਾਰਡੀਅਮ, ਮਾਇਓਕਾਰਡੀਅਮ, ਅਤੇ ਐਂਡੋਕਾਰਡੀਅਮ।

 ਸਾਡੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੌਤ ਤੱਕ ਦਿਲ ਨਿਰੰਤਰ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।  ਹਰ ਰੋਜ਼ ਦਿਲ 7000 ਲੀਟਰ ਖੂਨ ਪੰਪ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 70% ਖੂਨ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਅਤੇ ਬਾਕੀ 30% ਸਰੀਰ ਦੇ ਬਾਕੀ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਪੰਪ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
 ਖੂਨ ਨਾੜੀਆਂ/ਧਮਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪੰਪ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਲਗਭਗ 70,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੰਬਾ ਹੈ। ਖੂਨ ਨੂੰ ਪੰਪ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਤਾਕਤ 42 ਫੁੱਟ ਉੱਚ ਅਤੇ 1 ਟਨ ਭਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੁਆਰਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇਸਦੇ ਕੰਮ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਥੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆਰਾਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਜੇ ਦਿਲ 4-5 ਮਿੰਟ ਲਈ ਆਰਾਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਸਦਾ ਲਈ ਆਰਾਮ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ। ਦਿਲ ਇੰਨੀ ਕੁ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ?

ਦਿਲ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।  ਸਧਾਰਨ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਦਿਲ ਕੰਟਰੈਕਟ (ਸਿਸਟੋਲ) ਲਈ 0.3 ਸਕਿੰਟ ਅਤੇ ਆਰਾਮ (ਡਾਇਸਟੋਲ) ਲਈ 0.5 ਸਕਿੰਟ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਦਿਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਧੜਕਣ (1 ਦਿਲ ਦਾ ਚੱਕਰ) ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ 0.3+0.5 = 0.8 ਸਕਿੰਟ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ 1 ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ, ਦਿਲ 72 ਵਾਰ ਧੜਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਆਮ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 0.5 ਸਕਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅਰਾਮਦੇਹ ਪੜਾਅ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਅਸ਼ੁੱਧ ਖੂਨ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 100 % ਸ਼ੁੱਧ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

 ਕੁਝ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਖੂਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਦਿਲ 0.5 ਸਕਿੰਟਾਂ ਤੋਂ 0.4 ਸਕਿੰਟਾਂ ਦੀ ਅਰਾਮਦਾਇਕ ਅਵਧੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿਲ 1 ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ 82 ਵਾਰ ਧੜਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਫ 80% ਖੂਨ ਸ਼ੁੱਧ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੰਗ 'ਤੇ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ 0.3 ਸਕਿੰਟ ਤੱਕ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਿਰਫ 60% ਖੂਨ ਸ਼ੁੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾੜੀਆਂ/ ਧਮਨੀਆਂ ਵਿੱਚ 20-40% ਅਸ਼ੁੱਧ ਖੂਨ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਹ ਅਸ਼ੁੱਧ ਭਾਗ (ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ/ ਲਿਪਿਡ) ਧਮਨੀਆਂ/ ਨਾੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਤੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਧਮਨੀਆਂ ਦੀ ਲਚਕੀਲੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।  ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਪਲਾਸਟਿਕ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਉਪਰੋਕਤ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਨਾੜੀਆਂ/ਧਮਨੀਆਂ ਸਖਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।  ਹੁਣ ਜੇ ਖੂਨ ਦਾ ਗਤਲਾ ਨਾੜੀਆਂ/ ਧਮਨੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ (ਜੋ ਆਮ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਲਚਕੀਲੇ ਸੁਭਾਅ ਕਾਰਨ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਬਲੌਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਹੈ।  ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਰੁਕਾਵਟ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
 ਉਪਰੋਕਤ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਤੋਂ, ਅਸੀਂ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੁਆਰਾ ਖੂਨ ਦੀ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਉਤੇਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਆਮ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਖੂਨ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਮਾਤਰਾ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ।

 ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਉਤੇਜਿਤ ਕਰਨ ਲਈ 25-30% ਖੁਰਾਕ ਅਸੀਂ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ 70-75% ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਸੋਚ, ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਰਵੱਈਏ, ਯਾਦਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਲਈ, ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾਵਾਂ, ਗੁੱਸੇ, ਉਦਾਸੀ, ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਵਿਵਹਾਰ, ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

 

Comments

ਮਸ਼ਹੂਰ ਲਿਖਤਾਂ

ਪੁਲਾੜ ਦੇ ਅਦ੍ਰਿਸ਼ ਦੈਂਤ - ਬਲੈਕ ਹੋਲ

ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ

ਰਹੱਸਮਈ ਗੀਜ਼ਾ ਦੇ ਪਿਰਾਮਿਡ

ਆਓ ਜਾਣੀਏ ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਹਿੱਪ-ਹੌਪ ਬਾਰੇ

ਪੂਰਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ vs ਪੱਛਮੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ