ਰਾਕੇਟ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ

ਸੱਤ ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਬਾਰੂਦ ਦੀ ਕਾਢ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤੋਂ, ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੇ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਵਿਸਫੋਟਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਭੇਜਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਕਰਾਫਟ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇੰਜਣ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਕੇਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇ ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ, ਸਿਗਨਲ ਫਲੇਅਰਸ ਅਤੇ ਯੁੱਧ ਦੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਵਜੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਹਨ।

 ਪਰ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ, ਰਾਕੇਟ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਰੋਬੋਟਾਂ, ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ - ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਬਾਹਰ ਵੀ ਭੇਜਣ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ

ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ ਇੱਕ ਚੈਂਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਇੱਕ ਗੈਸ ਨੂੰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।  ਚੈਂਬਰ ਦੇ ਇੱਕ ਸਿਰੇ 'ਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਦੁਆਰ ਗੈਸ ਨੂੰ ਨਿਕਲਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਇੱਕ ਜ਼ੋਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਰਾਕੇਟ ਨੂੰ ਉਲਟ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਉਦਾਹਰਣ ਇੱਕ ਗੁਬਾਰਾ ਹੈ। ਗੁਬਾਰੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੀ ਹਵਾ ਗੁਬਾਰੇ ਦੀਆਂ ਰਬੜ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਕੁਚਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।  ਹਵਾ ਪਿੱਛੇ ਧੱਕਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਹਰ ਪਾਸੇ ਦੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਸੰਤੁਲਿਤ ਹੋਣ।  ਜਦੋਂ ਨੋਜ਼ਲ ਛੱਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਹਵਾ ਇਸ ਦੁਆਰਾ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਬਾਰੇ ਨੂੰ ਉਲਟ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ।

 ਸਪੇਸ ਰਾਕੇਟ ਦੇ ਵਿੱਚ, ਗੈਸ ਪ੍ਰੋਪੈਲੈਂਟਸ ਨੂੰ ਸਾੜ ਕੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਠੋਸ ਜਾਂ ਤਰਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਨਾਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਇਤਿਹਾਸ

ਇਹ ਸਮਾਂਰੇਖਾ ਰੌਕੇਟ ਦੇ ਕੁਝ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੀ ਹੈ - ਜੋ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ਤੇ ਲੈ ਕੇ ਗਏ ।

 1232 - ਚੀਨੀ ਅੱਗ ਦੇ ਤੀਰ

 ਪਹਿਲੇ ਰਾਕੇਟ ਦੀ ਖੋਜ ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੰਗੋਲ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਅੱਗ ਦੇ ਤੀਰ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।

 1591-ਪਹਿਲਾ ਬਹੁ-ਮੰਚ ਵਾਲਾ ਰਾਕੇਟ

 ਜਰਮਨ ਆਤਿਸ਼ਬਾਜ਼ੀ ਨਿਰਮਾਤਾ ਜੋਹਾਨ ਸ਼ਮਿਡਲੈਪ ਨੇ ਉੱਚੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਦੋ-ਪੜਾਅ ਵਾਲੇ ਰਾਕੇਟ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ।  ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਕਾਈਰੋਕੇਟ (ਪਹਿਲਾ ਪੜਾਅ) ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਰਾਕੇਟ (ਦੂਜਾ ਪੜਾਅ) ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

 1687 - ਨਿਊਟਨ ਦੇ ਗਤੀ ਦੇ ਨਿਯਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਏ

 ਸਰ ਆਈਜ਼ਕ ਨਿਊਟਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪੀਆ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਗਤੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਨਿਯਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਰੌਕੇਟਰੀ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਨੀਂਹ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।

1792 ਅਤੇ 1799 - ਰਾਕੇਟ ਪੁਨਰ ਸੁਰਜੀਤੀ

 ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਰਤੇ ਗਏ ਭਾਰਤੀ ਰਾਕੇਟਾਂ ਨੇ ਕਰਨਲ ਵਿਲੀਅਮ ਕਾਂਗਰੇਵ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ(1792 ਵਿੱਚ, ਐਂਗਲੋ-ਮੈਸੂਰ ਯੁੱਧਾਂ ਦੌਰਾਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ (ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ) ਮੈਸੂਰ ਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ-ਟੀਪੂ ਸੁਲਤਾਨ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲੇ ਲੋਹੇ ਦੇ ਕੇਸ ਵਾਲੇ ਰਾਕੇਟ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸਨ) ।  ਰਾਕੇਟ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ ਫੌਜੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ।

 1844 - ਸਪਿਨ ਸਥਿਰਤਾ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ

 ਜੈੱਟ ਵੈਂਟਸ ਇੱਕ ਕੋਣ ਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਾਕੇਟ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਗੋਲੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸਥਿਰ ਅਤੇ ਸਹੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।

 1898 - ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ

 ਰੂਸੀ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਕੋਨਸਟੈਂਟੀਨ ਸਿਯੋਕੋਵਸਕੀ ਪੁਲਾੜ ਦੀ ਖੋਜ ਲਈ ਰਾਕੇਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਰਲ ਪ੍ਰੋਪੇਲੈਂਟਸ ਵਧੇਰੇ ਰੇਂਜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਗੇ।

 16 ਮਾਰਚ 1926-ਸਫਲ ਤਰਲ-ਪ੍ਰੋਪੇਲੈਂਟ ਰਾਕੇਟ

ਅਮਰੀਕੀ ਰੌਬਰਟ ਐਚ ਗੋਡਾਰਡ ਤਰਲ ਆਕਸੀਜਨ ਅਤੇ ਗੈਸੋਲੀਨ ਨਾਲ ਸੰਚਾਲਿਤ ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ ਉਡਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਗੋਡਾਰਡ ਵੱਡੇ ਰਾਕੇਟ ਅਤੇ ਉੱਚੇ ਰਾਕੇਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ।

 1942-ਵੀ -2 ਰਾਕੇਟ

ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਵਰਨਹਰ ਵਾਨ ਬ੍ਰੌਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਜਰਮਨ ਇੰਜੀਨੀਅਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਉਹ ਹਰ 7 ਸੈਕਿੰਡ ਵਿੱਚ 1 ਟਨ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਆਕਸੀਜਨ ਅਤੇ ਅਲਕੋਹਲ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨੂੰ ਸਾੜਦੇ ਸਨ। ਪੁਲਾੜ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਰਾਕੇਟ ਸਨ।

1946 - ਪਹਿਲਾ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਪਰੀਖਣ

ਫੜੇ ਗਏ ਜਰਮਨ ਰਾਕੇਟ ਇੰਜੀਨੀਅਰਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਉੱਚ-ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦਾ ਮਾਪ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਧੁਨੀ ਰਾਕੇਟ ਵਜੋਂ ਵੀ -2 ਰਾਕੇਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। 

 1950 - ਅੰਤਰ ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ

 ਮੱਧਮ ਅਤੇ ਲੰਮੀ ਦੂਰੀ ਦੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਯੂਐਸ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਬਿੰਦੂ ਬਣ ਗਈਆਂ।  ਰੈਡਸਟੋਨ, ​​ਐਟਲਸ ਅਤੇ ਟਾਈਟਨ ਵਰਗੀਆਂ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਆਖਰਕਾਰ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਭੇਜਣ ਲਈ ਬਣੀਆ।

 4 ਅਕਤੂਬਰ 1957 - ਪਹਿਲਾ ਉਪਗ੍ਰਹਿ - ਸਪੁਤਨਿਕ 1

 ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ ਨੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਨਕਲੀ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ।  ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦਰਮਿਆਨ ਪੁਲਾੜ ਦੌੜ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

 ਜਨਵਰੀ 1958 - ਪਹਿਲਾ ਅਮਰੀਕੀ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ

ਜੈੱਟ ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਲੈਬਾਰਟਰੀਜ਼ ਨੇ ਐਕਸਪਲੋਰਰ 1, ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ। 

 ਅਕਤੂਬਰ 1958 - ਨਾਸਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ

ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ਤੇ ਆਪਣੇ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਰੋਨੌਟਿਕਸ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ(NASA) ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।

 ਜਨਵਰੀ 1959 - ਰੂਸੀ ਲੂਨਾ 1 ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਜਾਂਚ

 ਰੂਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਲੂਨਾ 1 ਦੀ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਲਾਂਚਿੰਗ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਕੇਟ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਪਾਰ ਉੱਡਦਾ ਵੇਖਦਾ ਹੈ।

 ਫਰਵਰੀ 1959 - ਪਹਿਲਾ ਮੌਸਮ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ

 ਵੈਨਗਾਰਡ 2 ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮੌਸਮ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

 ਅਪ੍ਰੈਲ 1961 - ਧਰਤੀ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਆਦਮੀ

 ਰੂਸੀ ਯੂਰੀ ਗਾਗਾਰਿਨ ਧਰਤੀ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਆਦਮੀ ਬਣ ਗਿਆ।

 ਫਰਵਰੀ 1962 - ਧਰਤੀ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਅਮਰੀਕੀ

 ਜੌਨ ਗਲੇਨ ਇੱਕ ਕੈਪਸੂਲ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹਨ ਸਿਰਫ ਬੈਠਣ ਲਈ ਕਮਰਾ ਹੈ।

 ਜੁਲਾਈ 1962 - ਮਰੀਨਰ ਨੇ ਵੀਨਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ

ਪਹਿਲੀ ਸਫਲ ਅੰਤਰ -ਗ੍ਰਹਿ ਪੜਤਾਲਾਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।  ਦੋ ਮਰੀਨਰ ਪੜਤਾਲਾਂ ਵੀਨਸ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

 1961 ਤੋਂ 1966 - ਰੇਂਜਰ ਲੜੀ

 ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਉਤਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲੈਣ ਲਈ ਚੰਦਰਮਾ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ 9 ਰੇਜ਼ਰਸ ਦੀ ਲੜੀ।

 1969 - ਚੰਦਰਮਾ ਦਾ ਉਤਰਨਾ

ਅਪੋਲੋ 11 ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਉਤਾਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਪੁਲਾੜ ਉਡਾਣ ਹੈ।  ਨੀਲ ਆਰਮਸਟ੍ਰੌਂਗ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਪੈਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਹਨ। 12 ਮਿਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ 12 ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਚੱਲਦੇ ਹਨ।  ਐਡ ਸੇਰਨਨ 1972 ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਮਾ ਉੱਤੇ ਪੈਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਆਖਰੀ ਆਦਮੀ ਹਨ।

ਅਪ੍ਰੈਲ 1981 - ਪਹਿਲਾ ਸਪੇਸ ਸ਼ਟਲ ਲਾਂਚ

ਨਾਸਾ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਸਪੇਸ ਸ਼ਟਲ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਰਤੋਂ ਯੋਗ ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਔਰਬਿਟ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨਗੇ।  ਸਪੇਸ ਸ਼ਟਲਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿਾਂ ਨੂੰ ਔਰਬਿਟ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।  ਆਖਰੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਜੁਲਾਈ 2011 ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

1970 ਅਤੇ 1990 ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ ਨੇ ਪੋਲਰ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਵਹੀਕਲ (ਪੀਐਸਐਲਵੀ) ਅਤੇ ਐਸਐਲਵੀ -3 ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਸਫਲ ਸਾਬਤ ਹੋਏ।

 10 ਦਸੰਬਰ 2010 - ਧਰਤੀ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਾਂਚ

ਵਪਾਰਕ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀ ਸਪੇਸਐਕਸ ਨੇ ਫਾਲਕਨ 9 ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਰਹਿਤ ਕੈਪਸੂਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਉਤਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋ ਵਾਰ ਧਰਤੀ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।

 5 ਅਗਸਤ 2011 - ਜੂਨੋ ਨੇ ਜੁਪੀਟਰ ਲਈ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ

 ਜੁਨੋ ਨੂੰ ਜੁਪੀਟਰ ਦੀ ਆਪਣੀ 5 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਲਈ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਜੁਲਾਈ 2016 ਨੂੰ ਜੁਪੀਟਰ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਿਆ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਡਾਟਾ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

2000 ਤੋਂ ਪਰੇ-ਚੱਲ ਰਹੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ

 ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸੰਗਠਨ ਪੜਤਾਲ ਭੇਜਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ, ਮੰਗਲ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਭੇਜਣ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।  ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਸਪੇਸ ਏਜੰਸੀ, ਭਾਰਤ, ਚੀਨ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

 2012 ਤੋਂ ਬਾਅਦ - ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ

 ਸਪੇਸ ਐਕਸ, ਔਰਬਿਟਲ ਏਟੀਕੇ, ਵਰਜਿਨ ਗੈਲੈਕਟਿਕ ਅਤੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਰਾਕੇਟ ਲੈਬ ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਪੁਲਾੜ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

25 ਮਈ 2017 - ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਆਰਬਿਟਲ ਲਾਂਚ ਸਾਈਟ

ਰੌਕੇਟ ਲੈਬ ਨੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਹੀਆ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਤ ਔਰਬਿਟਲ ਲਾਂਚ ਸਾਈਟ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਰੋਕੇਟ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ। ਰੌਕੇਟ ਲੈਬ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਿਰਫ ਤੀਜੀ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਹੀਆ ਸਹੂਲਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਓਰਬਿਟਲ ਲਾਂਚ ਸਾਈਟ ਹੈ।

11 ਨਵੰਬਰ 2018 - ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਵਪਾਰਕ ਰਾਕੇਟ ਲਾਂਚ

ਰਾਕੇਟ ਲੈਬ ਨੇ ਮਾਹੀਆ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਵਪਾਰਕ ਤਾਇਨਾਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।  'ਇਟਸ ਬਿਜ਼ਨਸ ਟਾਈਮ', ਐਤਵਾਰ 11 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 4.50 ਵਜੇ ਉਡਾਣ ਭਰੀ।  ਇਸ ਨੇ 6 ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਇੱਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਕ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਉਤਾਰਿਆ।

 30 ਮਈ 2020 - ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਉਡਾਣ

 ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀ ਸਪੇਸ ਐਕਸ, ਨੇ ਨਾਸਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਵਿੱਚ, 2 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਚਾਲਕ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ, ਡ੍ਰੈਗਨ 2 ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ (ਆਈਐਸਐਸ) ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ।

 9 ਫਰਵਰੀ 2021 - ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਨੇ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਪੁਲਾੜ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ

ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਦੀ ਹੋਪ ਆਰਬਿਟਰ ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨ ਤਸਵੀਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਟੀਚੇ ਨਾਲ ਡੇਟਾ ਇਕੱਤਰ ਕਰਨਾ ਅਰੰਭ ਕਰਦੀ ਹੈ।

 19 ਫਰਵਰੀ 2021 - ਨਾਸਾ ਨੇ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਾਕੇਟ ਉਤਾਰਿਆ

 ਨਾਸਾ ਰੋਵਰ ਸਥਿਰਤਾ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ 'ਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਖੋਜ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਉਤਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲਾਲ ਗ੍ਰਹਿ' ਤੇ ਕਦੇ ਜੀਵਨ ਮੌਜੂਦ ਸੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।

 14 ਮਈ 2021 - ਚੀਨੀ ਰੋਵਰ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ 'ਤੇ ਉਤਰਿਆ

ਚਾਈਨਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਪੇਸ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੇ ਰੋਵਰ ਝੁਰੋਂਗ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ 'ਤੇ ਉਤਾਰਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਚੀਨ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ' ਤੇ ਉਤਰਨ ਵਾਲਾ ਦੂਜਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ।

 11 ਜੁਲਾਈ 2021 - ਵਰਜਿਨ ਗਲੈਟਿਕ ਸਪੇਸ ਫਲਾਈਟ

 ਅਰਬਪਤੀ ਸਰ ਰਿਚਰਡ ਬ੍ਰੈਨਸਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਵਰਜਿਨ ਗੈਲੇਕਟਿਕ ਰਾਕੇਟ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਪੁਲਾੜ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ - ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨਵੇਂ ਪੁਲਾੜ ਸੈਰ ਸਪਾਟੇ ਦੇ ਪਾਇਨੀਅਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲੇ ਬਣ ਗਏ।

ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਗਠਨ(ISRO) ਨੇ 111 ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ, 79 ਲਾਂਚ ਮਿਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਦਿਤਿਆ, ਗਗਨਯਾਨ ਅਤੇ ਐਮਓਐਮ 2 ਸਮੇਤ ਕਈ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ।

ਆਮ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਜ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ

ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜੈੱਟ ਜਹਾਜ਼ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (9.5 ਮੀਲ, 50,000 ਫੁੱਟ) ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਨਹੀਂ ਉੱਡਦੇ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇੰਜਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਲਣ ਜਲਾਉਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਲਈ ਅਜੇ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਆਕਸੀਜਨ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸਪੇਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਨਹੀਂ ਹੈ।  ਸਪੇਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 100 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (60 ਮੀਲ) ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਇੱਕ ਮਨਮਾਨਾ ਬਿੰਦੂ ਜਿਸਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਕਰਮਨ ਲਾਈਨ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ), ਜਿੱਥੇ ਕਿ ਰਵਾਇਤੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ, ਸਭ ਤੋਂ ਹੇਠਲੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ (ਜਿਸਨੂੰ ਲੋ-ਅਰਥ ਆਰਬਿਟ(LEO) ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਧਰਤੀ ਤੋਂ 160 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਜਾਂ 100 ਮੀਲ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਉੱਡਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਉੱਡਣ ਨਾਲੋਂ 10 ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੈ।  ਫਿਰ ਵੀ, ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਸਾਡੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀ ਬਾਹਰੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਕੁਝ ਖਿੱਚ (ਐਰੋਡਾਇਨਾਮਿਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ) ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ 800 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (500 ਮੀਲ) ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਤੱਕ ਝੁਲਸਦਾ ਹੈ।

ਜਿਆਦਾਤਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸੌਰ ਮੰਡਲ (ਸੂਰਜ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਦਾ ਖੇਤਰ) ਦੇ ਅੰਤਰ -ਗ੍ਰਹਿ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ, ਜੋ ਕਿ ਲੱਖਾਂ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਵਿੱਚ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  ਪਰ ਪੁਲਾੜ ਦੂਰਬੀਨਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਰਹਿਤ ਪੜਤਾਲਾਂ ਅੰਤਰ -ਤਾਰਾ ਸਪੇਸ (ਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ) ਦੇ ਹੋਰ ਪਹੁੰਚਾਂ ਦਾ ਵੀ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੂਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਾਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਦੂਰੀ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਲਗਭਗ 10 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ)।  ਆਕਾਸ਼ਗੰਗਾ ਗਲੈਕਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਸਾਡਾ ਸੂਰਜੀ ਸਿਸਟਮ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਲਗਭਗ 100,000 ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਾਲ (1 ਮਿਲੀਅਨ, ਮਿਲੀਅਨ, ਮਿਲੀਅਨ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਨੂੰ ਮਾਪਦਾ ਹੈ।

ਜੇ ਅਸੀਂ ਪੁਲਾੜ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਜੈੱਟ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਰਵਾਇਤੀ ਇੰਜਣ ਨੂੰ ਬਾਲਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਆਕਸੀਜਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਜੈੱਟ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਵਾਹਨ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੀ ਆਕਸੀਜਨ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਦੀ ਖਿੱਚ ਤੋਂ ਬਚਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੱਥਰਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਹੇਠਾਂ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਗਤੀ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।  ਵਿਸ਼ਾਲ ਗਤੀ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਰਾਕੇਟ ਇੰਜਣਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਤਾਕਤਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਾਸਾ ਦੀ ਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੈਟਰਨ ਵੀ ਚੰਦਰਮਾ ਰਾਕੇਟ ਨੇ "ਲਾਂਚ ਦੇ ਸਮੇਂ 34.5 ਮਿਲੀਅਨ ਨਿਊਟਨ (7.6 ਮਿਲੀਅਨ ਪੌਂਡ) ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ 85 ਹੂਵਰ ਡੈਮਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਕਤੀ ਪੈਦਾ ਹੋਈ।"

ਰਾਕੇਟ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਮਹਾਨ ਉਦਾਹਰਣ ਹਨ ਕਿ ਤਾਕਤਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਹਿਲਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਇੱਕ ਆਮ ਗਲਤੀ ਹੈ ਕਿ ਰਾਕੇਟ "ਹਵਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਪਿੱਛੇ ਧੱਕ ਕੇ" ਅੱਗੇ ਵਧਦੇ ਹਨ - ਅਤੇ ਇਹ ਵੇਖਣਾ ਅਸਾਨ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਗਲਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਯਾਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਧੱਕਣ ਲਈ ਕੋਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ।  ਸਪੇਸ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਜੋ ਹੈ ਉਹ ਹੈ: ਖਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ।

 ਜਦੋਂ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਰਾਕੇਟ ਤਿੰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਗਿਆਨਕ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਤੀ ਦੇ ਨਿਯਮ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ 300 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਆਈਜ਼ੈਕ ਨਿਊਟਨ (1642–1727) ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।

1) ਨਿਊਟਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਅਜੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਾਂਚ ਪੈਡਾਂ ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਰਾਕੇਟ) ਸਥਿਰ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਬਲ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ (ਅਤੇ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਥਿਰ ਗਤੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕੋਈ ਸ਼ਕਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ)।

 2) ਨਿਊਟਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸ਼ਕਤੀ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਇਸਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ (ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲਦੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਦੋਵੇਂ)। ਇਸ ਲਈ ਜਦੋਂ ਰਾਕੇਟ ਇੰਜਣ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਉਹ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਰਾਕੇਟ ਨੂੰ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।

3) ਰਾਕੇਟ ਗਰਮ ਨਿਕਾਸੀ ਗੈਸ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਫਾਇਰ ਕਰਕੇ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਵਧਦੇ ਹਨ, ਨਾ ਕਿ ਜੈੱਟ ਪਲੇਨਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ। ਇਹ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਅਕਸਰ "ਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਨਿਊਟਨ ਦੇ ਗਤੀ ਦਾ ਤੀਜਾ ਨਿਯਮ) ਗਰਮ ਨਿਕਾਸ ਗੈਸ ਹੇਠਾਂ (ਕਿਰਿਆ) ਇੱਕ ਬਰਾਬਰ ਅਤੇ ਉਲਟ ਸ਼ਕਤੀ (ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ) ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਰਾਕੇਟ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।  ਕਿਰਿਆ ਗੈਸ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ, ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਜੋ ਰਾਕੇਟ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ - ਅਤੇ ਦੋ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਬਰਾਬਰ ਆਕਾਰ ਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਉਲਟ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਜੋ ਸ਼ਕਤੀ ਕਿਸੇ ਰਾਕੇਟ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਧੱਕਦੀ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਥ੍ਰਸਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  ਇਹ ਗੈਸ ਦੀ ਮਾਤਰਾ (ਪੁੰਜ) ਅਤੇ ਗਤੀ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਕੇਟ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫਾਇਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਸ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੋਜਲ ਨੂੰ ਉੱਚ-ਦਬਾਅ ਵਾਲੇ ਜੈੱਟ ਵਿੱਚ ਉਸ ਗੈਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।  ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ ਦਾ ਇੰਜਣ ਕਾਫ਼ੀ ਤਾਕਤ ਵਿਕਸਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਧੱਕਣ ਵਾਲੀ ਜ਼ੋਰ ਸ਼ਕਤੀ ਇਸਦੇ ਆਪਣੇ ਭਾਰ (ਗ੍ਰੈਵਟੀਟੀ ਫੋਰਸ) ਨਾਲੋਂ ਵੱਡੀ ਹੋਵੇਗੀ ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਖਿੱਚੇਗੀ, ਇਸ ਲਈ ਰਾਕੇਟ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਚੜ੍ਹ ਜਾਵੇਗਾ।  ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਰਾਕੇਟ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਹਵਾ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ (ਡਰੈਗ) ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਦਿਆਂ, ਇਸਨੂੰ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਖਿੱਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇਗਾ। ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਰਾਕੇਟ ਵਿੱਚ, ਜ਼ੋਰ ਨੂੰ ਡਰੈਗ ਅਤੇ ਭਾਰ ਦੋਵਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵੱਖਰਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇੰਜਣਾਂ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਉੱਡਦਾ ਹੈ, ਡਰੈਗ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਖੰਭਾਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਹਵਾ ਦੀ ਅੱਗੇ ਦੀ ਗਤੀ ਲਿਫਟ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਭਾਰ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜੈੱਟ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਅੰਤਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ ਦਾ ਇੰਜਨ ਇਸਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਚੁੱਕਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੱਕ ਜੈੱਟ ਦੇ ਇੰਜਣ ਬਸ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਇਸਦੇ ਖੰਭ ਲਿਫਟ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਣ। ਇੱਕ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਜੈੱਟ ਇੰਜਣ ਇਸ ਨੂੰ ਅੱਗ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸਦੇ ਖੰਭ ਇਸ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਚੁੱਕ ਸਕਣ;  ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ ਦੇ ਇੰਜਣ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਚੁੱਕਦੇ ਹਨ।

 ਜਿੰਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿੰਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਹਵਾ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ-ਜੈੱਟ ਏਅਰਪਲੇਨ, ਹਾਈ ਸਪੀਡ ਰੇਲਗੱਡੀ, ਪੁਲਾੜ ਰਾਕੇਟ ... ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਛਾਲ ਮਾਰਨ ਵਾਲੀਆਂ-ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਅਤੇ ਟਰੱਕਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਹੌਲੀ ਗਤੀ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਲੰਮੀ, ਪਤਲੀ ਅਤੇ ਟਿਊਬ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। (ਡਰੈਗ ਨਾਲ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ)

ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਦੀ ਗਤੀ(escape velocity)

ਰਾਕੇਟ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 25,000 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (7 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਸਕਿੰਟ ਜਾਂ 40,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ/ਘੰਟਾ) ਦੀ ਗਤੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਬਾਲਣ ਸਾੜਦੇ ਹਨ। "ਏਸਕੇਪ ਵੇਲੋਸਿਟੀ" ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਗੂਰੁਤਾਕਰਸ਼ਨ ਬਲ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾਉਣਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਹੈ।  ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, "ਏਸਕੇਪ ਵੇਲੋਸਿਟੀ" ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇਣਾ ਵਧੇਰੇ ਸਹੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਕੇਟ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ (ਜੋ ਕਿ ਸ਼ਬਦ ਵੇਗ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ) ਉਹ ਸਭ ਢੁਕਵੀਂ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਲਦੀ ਰਹੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਕੇਟ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈੈ। ਦੂਜਾ, ਏਸਕੇਪ ਵੇਲੋਸਿਟੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਬਾਰੇ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਗਤੀ ਬਾਰੇੇ। ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ ਨੂੰ ਗਰੈਵਿਟੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਦੂਰੀ ਤੇ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈੈ।

  ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ ਦੀ ਗਤੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ, ਸਾਡਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਦੀ ਗਰੈੈਵਿਟੀ ਦੀ ਖਿੱਚ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਲੋੜੀਂਦੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਬਲਕਿ ਇਸਨੂੰ ਚਲਦੇ ਹੋਏ ਬਾਲਣ ਸਾੜ ਕੇ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰੰਦੀ ਹੈੈ। ਤਰਕਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਪਾਸੇ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, "ਏਸਕੇਪ ਵੇਲੋਸਿਟੀ" ਇੱਕ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਅਸਾਨ ਸ਼ਾਰਟਹੈਂਡ ਹੈ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਨੁਕਤੇ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈੈ ਕਿ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਸਪੇਸ ਰਾਕੇਟ ਦੇ ਹਿੱਸੇ

ਪੂਰੇ ਪੈਮਾਨੇ ਦੇ ਰਾਕੇਟ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਹਨ;  ਢਾਂਚਾਗਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਪੇਲੋਡ ਸਿਸਟਮ, ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ।

 ਢਾਂਚਾਗਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਜਾਂ ਫਰੇਮ, ਇੱਕ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਧੁਰ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ। ਫਰੇਮ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਪਰ ਹਲਕੇ ਭਾਰ ਵਾਲੀ ਸਮਗਰੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟਾਇਟੇਨੀਅਮ ਜਾਂ ਅਲਮੀਨੀਅਮ ਤੋਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੰਬੇ "ਸਟਰਿੰਗਰਾਂ" ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉੱਪਰ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਤੱਕ ਚਲਦੇ ਹਨ ਜੋ "ਹੂਪਸ" ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਘੇਰੇ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ। ਰਾਕੇਟ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸ਼ਕਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬਾਡੀ ਨੂੰ ਫਿਰ ਸਟਰਿੰਗਸ ਅਤੇ ਹੂਪਸ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  ਉਡਾਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹਵਾ ਦੇ ਰਗੜ ਦੀ ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਕੁਝ ਖਾਸ ਬਾਲਣਾਂ ਅਤੇ ਆਕਸੀਡਾਈਜ਼ਰਾਂ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਠੰਡੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਲਈ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਥਰਮਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਲੇਪ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  ਫਲਾਈਟ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਥਿਰਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਫ੍ਰੇਮ ਦੇ ਤਲ 'ਤੇ ਕੁਝ ਰਾਕੇਟ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

 ਰਾਕੇਟ ਦਾ ਪੇਲੋਡ ਸਿਸਟਮ ਰਾਕੇਟ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਰਮਨ ਵੀ 2 ਦਾ ਪੇਲੋਡ ਕਈ ਹਜ਼ਾਰ ਪੌਂਡ ਵਿਸਫੋਟਕ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਪੇਲੋਡਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਗਾਈਡਡ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ।  ਉਹੀ ਰਾਕੇਟ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਨਾਲ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਸੋਧੇ ਗਏ ਸਨ। ਸੰਚਾਰ, ਮੌਸਮ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਜਾਸੂਸੀ, ਗ੍ਰਹਿ ਖੋਜ, ਅਤੇ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀਜ਼, ਜਿਵੇਂ ਹਬਲ ਸਪੇਸ ਟੈਲੀਸਕੋਪ।  ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਤੇ ਭੇਜਣ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਾਕੇਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।

 ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ ਦੀ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਉਡਾਣ ਵਿੱਚ ਰਾਕੇਟ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਤਿ ਆਧੁਨਿਕ ਸੈਂਸਰ, ਆਨ-ਬੋਰਡ ਕੰਪਿਊਟਰ, ਰਾਡਾਰ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਉਪਕਰਣ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।  ਉਡਾਣ ਵਿੱਚ ਰਾਕੇਟ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।  ਵੀ 2 ਗਾਈਡੈਂਸ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਨੋਜ਼ਲ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀਆਂ ਵੈਨਸ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਤਾਂ ਜੋ ਇੰਜਣ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਆਧੁਨਿਕ ਰਾਕੇਟ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਰਾਕੇਟ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਨੋਜਲ ਨੂੰ ਘੁੰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਪੱਧਰ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਰਾਕੇਟ ਉਡਾਣ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਨਾ ਪਵੇ।

ਇੱਕ ਪੂਰੇ ਪੈਮਾਨੇ ਦਾ ਰਾਕੇਟ ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮੁੱਖ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਹਨ, ਤਰਲ ਰਾਕੇਟ ਇੰਜਣ ਅਤੇ ਠੋਸ ਰਾਕੇਟ ਇੰਜਣ।  ਵੀ 2 ਨੇ ਇੱਕ ਤਰਲ ਰਾਕੇਟ ਇੰਜਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਾਲਣ ਅਤੇ ਆਕਸੀਡਾਈਜ਼ਰ (ਪ੍ਰੋਪੈਲੈਂਟ) ਟੈਂਕ, ਪੰਪ, ਨੋਜ਼ਲ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਬਲਨ ਚੈਂਬਰ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਤ ਪਲੰਬਿੰਗ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਸਪੇਸ ਸ਼ਟਲ, ਡੈਲਟਾ II, ਅਤੇ ਟਾਇਟਨ III ਸਾਰੇ ਠੋਸ ਰਾਕੇਟ ਸਟ੍ਰੈਪ-ਆਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਰਾਕੇਟ ਬਾਲਣ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ

ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਰਾਕੇਟ ਭੇਜਣ ਲਈ ਬਾਲਣ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ: ਠੋਸ ਅਤੇ ਤਰਲ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ, ਨਾਸਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

 ਠੋਸ ਰਾਕੇਟ ਸਧਾਰਨ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਰੋਮਨ ਮੋਮਬੱਤੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਬਲਣ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦਾ। ਉਹ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਸੜਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਲਈ ਦਬਾਅ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।

ਠੋਸ ਬਾਲਣ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਇੱਕ ਠੋਸ ਆਕਸੀਡਾਈਜ਼ਰ (ਭਾਵ ਅਮੋਨੀਅਮ ਨਾਈਟ੍ਰੇਟ, ਅਮੋਨੀਅਮ ਡਾਇਨਟ੍ਰਾਮਾਈਡ, ਅਮੋਨੀਅਮ ਪਰਚਲੋਰੇਟ, ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਨਾਈਟ੍ਰੇਟ) ਇੱਕ ਪੌਲੀਮਰ ਬਾਈਂਡਰ (ਬਾਈਡਿੰਗ ਏਜੰਟ) ਵਿੱਚ ਊਰਜਾਵਾਨ ਮਿਸ਼ਰਣਾਂ (ਜਿਵੇਂ:- ਐਚਐਮਐਕਸ, ਆਰਡੀਐਕਸ), ਧਾਤੂ ਐਡਿਟਿਵਜ਼ (ਭਾਵ ਬੇਰੀਲੀਅਮ, ਅਲਮੀਨੀਅਮ), ਪਲਾਸਟਿਕਾਈਜ਼ਰ, ਸਟੇਬਿਲਾਈਜ਼ਰ, ਅਤੇ ਬਰਨ ਰੇਟ ਮੋਡੀਫਾਇਰ (ਭਾਵ ਕਾਪਰ ਆਕਸਾਈਡ, ਆਇਰਨ ਆਕਸਾਈਡ)।

ਤਰਲ ਰਾਕੇਟ ਘੱਟ ਜ਼ੋਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰੰਤੂ ਇਸ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਕੇਟਸ਼ਿਪ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਪ੍ਰੌਪੇਲੈਂਟ ਵਾਲਵ ਨੂੰ ਬੰਦ ਅਤੇ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ ਰਾਕੇਟ ਨੂੰ ਬੰਦ ਅਤੇ ਚਾਲੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਤਰਲ ਬਾਲਣ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰਲ ਆਕਸੀਜਨ (LOX) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:- ਤਰਲ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਜਾਂ ਹਾਈਡ੍ਰਾਜ਼ੀਨ (N2H4), MMH, ਜਾਂ UDMH ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਡਿਨੀਟ੍ਰੋਜਨ ਟੈਟ੍ਰੋਕਸਾਈਡ।

 ਗੈਸ ਪ੍ਰੋਪੈਲੈਂਟਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਦੇ -ਕਦਾਈਂ ਕੁਝ ਉਪਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਅਯੋਗ ਹਨ। ਜੈੱਲ ਪ੍ਰੋਪੈਲੈਂਟਸ ਕੁਝ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਤਰਲ ਪ੍ਰੋਪੇਲੈਂਟਸ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਾਫ਼ ਦੇ ਘੱਟ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।  ਇਹ ਧਮਾਕੇ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।  ਜੈੱਲ ਪ੍ਰੋਪੈਲੈਂਟਸ ਸਟੋਰੇਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਠੋਸ ਪ੍ਰੋਪੈਲੈਂਟ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਤਰਲ ਪ੍ਰੋਪੈਲੈਂਟ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਾਕੇਟ ਬਾਲਣ ਕਿਵੇਂ ਬਦਲਿਆ ਹੈ?

ਪੁਲਾੜ ਉਡਾਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਕੇਟ ਬਾਲਣ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਬਦਲਾਅ ਹੋਏ ਹਨ, ਪਰ ਵਧੇਰੇ ਬਾਲਣ-ਕੁਸ਼ਲ ਰਾਕੇਟ ਲਈ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਹਨ।

 ਆਪਣੀ ਕਾਰਜਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਰਾਕੇਟ ਨੂੰ ਘੱਟ ਬਾਲਣ-ਭੁੱਖੇ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਲੋੜੀਂਦੀ ਗਤੀ ਦੇਣ ਲਈ, ਅਤੇ ਜਿੰਨੀ ਜਲਦੀ ਹੋ ਸਕੇ ਬਾਲਣ ਨੂੰ ਜਿੰਨੀ ਛੇਤੀ ਹੋ ਸਕੇ ਵਾਪਸ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।  ਆਇਓਨਾਈਜ਼ਡ ਗੈਸ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਚੁੰਬਕੀ ਪ੍ਰਵੇਗਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਰਾਕੇਟ ਨੋਜ਼ਲ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਦਾ ਭਾਰ ਰਵਾਇਤੀ ਰਾਕੇਟ ਬਾਲਣਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਇਓਨਾਈਜ਼ਡ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਰਾਕੇਟ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਅਤਿਅੰਤ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਤੇ ਧੱਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਾਰ ਜਾਂ ਪੁੰਜ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।

 ਆਇਨ ਪ੍ਰੋਪੈਲਸ਼ਨ ਲੰਬੇ, ਨਿਰੰਤਰ ਚਲਣ ਲਈ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਘੱਟ ਖਾਸ ਆਵੇਗ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਿਰਫ ਛੋਟੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿਾਂ ਤੇ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਔਰਬਿਟ ਵਿੱਚ ਹਨ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨਾਂ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ ਹੈ।  ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਊਰਜਾ ਸਰੋਤ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ - ਸ਼ਾਇਦ ਪਰਮਾਣੂ, ਜਾਂ ਅਜਿਹੀ ਚੀਜ਼ ਜਿਸਦੀ ਅਜੇ ਖੋਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।