ਆਓ ਜਾਣੀਏ ਚਾਹ ਦੀ ਕਹਾਣੀ

ਚਾਹ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਚੀਨ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਦੰਤਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਲਗਭਗ 2737 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ, ਚੀਨੀ ਸਮਰਾਟ ਸ਼ੇਨ ਨੁੰਗ ਇੱਕ ਦਰੱਖਤ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਬੈਠਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸਦਾ ਸੇਵਕ ਪਾਣੀ ਉਬਾਲ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਤਦ ਦਰੱਖਤ ਦੇ ਕੁਝ ਪੱਤੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਪਏ। ਸ਼ੇਨ ਨੁੰਗ, ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਦਾ ਮਾਹਰ ਸੀ ਉਸਨੂੰ ਇਸਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਵਧੀਆ ਲੱਗੀ ਸੋ ਉਸਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅਜ਼ਮਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਜੋ ਉਸਦੇ ਨੌਕਰ ਨੇ ਗਲਤੀ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਦਰੱਖਤ ਕੈਮੇਲੀਆ ਸਾਈਨੇਨਸਿਸ ਸੀ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਪੀਣ ਵਾਲਾ ਪਦਾਰਥ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਹੁਣ ਚਾਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ।

ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸੱਚਾਈ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਇਹ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਪਰ ਚਾਹ ਪੀਣਾ ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਥਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦ ਬਾਕੀ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਚਾਹ ਦਾ ਪਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹਾਨ ਰਾਜਵੰਸ਼ (206 ਈਸਾ ਪੂਰਵ - 220 ਈਸਵੀ) ਦੀਆਂ ਕਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਦੇ ਡੱਬੇ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤਾਂਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ (618 ਈਸਵੀ - 906 ਈਸਵੀ) ਦੇ ਸਮੇਂ ਚਾਹ ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੌਰ ਤੇ ਪੀਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਇੰਨਾ ਪਸੰਦੀ ਦੀ ਪੀਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ ਬਣ ਗਈ ਕਿ ਅੱਠਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਲੂ ਯੂ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਨੇ ਚਾਹ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਚਾ ਚਿੰਗ(ਜਿਸਦਾ ਅੰਗਰੇਜੀ ਅਨੁਵਾਦ "ਦ ਕਲਾਸਿਕ ਆਫ ਟੀ" ਹੈ) ਰੱਖਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਾਹ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨੀ ਬੋਧੀ ਭਿਕਸ਼ੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਚੀਨ ਗਏ ਸਨ। ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਸਾਮਰਾਜੀ ਸਪਾਂਸਰਸ਼ਿਪ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਦਰਬਾਰ ਅਤੇ ਮੱਠਾਂ ਤੋਂ ਜਾਪਾਨੀ ਸਮਾਜ ਦੇ ਦੂਜੇ ਵਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਗਈ।

 ਚਾਹ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਇਸ ਪੜਾਅ 'ਤੇ, ਯੂਰਪ ਅਜੇ ਪਿੱਛੇ ਸੀ। ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਪੀਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਸੰਖੇਪ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਲੋਕ ਸਨ ਜੋ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਵਜੋਂ ਰਹਿ ਰਹੇ ਸਨ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਚਾਹ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਲਿਆਂਦੇ ਹੋਣ, ਪਰ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਵਪਾਰ ਵਜੋਂ ਚਾਹ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਹ ਕੰਮ ਡੱਚਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤਮ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਵਪਾਰਕ ਮਾਰਗਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜਾਵਾ ਟਾਪੂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਚੌਕੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰ ਲਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਜਾਵਾ ਟਾਪੂ ਰਾਹੀਂ ਹੀ 1606 ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਖੇਪ ਚੀਨ ਤੋਂ ਹਾਲੈਂਡ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਸੀ। ਚਾਹ ਜਲਦੀ ਹੀ ਡੱਚਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੈਸ਼ਨੇਬਲ ਡਰਿੰਕ ਬਣ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਇਹ ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ, ਪਰ ਇਸਦੀ ਉੱਚ ਕੀਮਤ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਅਮੀਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪੀਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਰਹੀ।

 1600 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਯੂਰਪ ਤੋਂ ਬਾਹਰੋਂ ਸਾਮਾਨ ਭੇਜਣ ਲਿਆਉਣ 'ਤੇ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਮਲਾਹ ਤੋਹਫ਼ੇ ਵਜੋਂ ਚਾਹ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਸਨ। ਪਹਿਲਾ ਕੌਫੀ ਹਾਊਸ 1652 ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇੱਥੇ ਚਾਹ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕੋਈ ਅਣਜਾਣ ਚੀਜ਼ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਮੰਨਣਾ ਉਚਿਤ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੀਣ ਲਈ ਅਜੇ ਵੀ ਇੱਕ ਉਤਸੁਕਤਾ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਸੀ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ, ਇਹ ਕੌਫੀ ਹਾਊਸਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਡਰਿੰਕ ਬਣ ਗਈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਮੱਧ ਅਤੇ ਉੱਚ ਵਰਗ ਦੇ ਬੰਦਿਆਂ ਲਈ ਸੀ ਅਤੇ ਚਾਹ ਅਜੇ ਵੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਰਗ ਲਈ ਮਹਿੰਗੀ ਸੀ, ਇਸਦੀ ਉੱਚ ਕੀਮਤ ਟੈਕਸ ਦੀ ਇੱਕ ਦੰਡਕਾਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੀ।

 ਚਾਹ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਣ ਕਾਰਨ ਇਸਦੀ ਤਸਕਰੀ ਅਤੇ ਮਿਲਾਵਟ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਠਾਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਚਾਹ ਪੀਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਉੱਚੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੇਬਾਂ ਭਾਰ ਨਹੀਂ ਝੱਲਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਇਸਦੀ ਤਸਕਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਇਹ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਪਾਰ ਛੋਟੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਕੁਝ ਨਿੱਜੀ ਸੰਪਰਕ ਦੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਚਾਹ ਵੇਚ ਕੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਪਰ ਅਠਾਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਸੰਗਠਿਤ ਅਪਰਾਧ ਨੈਟਵਰਕ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਚੁੱਕਾ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ 5 ਮਿਲੀਅਨ ਪੌਂਡ ਸਾਲਾਨਾ ਚਾਹ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ਤੇ ਆਯਾਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਜਦਕਿ 7 ਮਿਲੀਅਨ ਪੌਂਡ ਸਾਲਾਨਾ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਚਾਹ ਪੀਣ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਮਾੜੀ ਗੱਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਟੈਕਸਾਂ ਨੇ ਚਾਹ ਦੀ ਮਿਲਾਵਟ ਨੂੰ ਵੀ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਸਕਰੀ ਵਾਲੀ ਚਾਹ ਜਿਸ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਕਸਟਮ ਅਤੇ ਆਬਕਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਪੱਤੇ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਪੀਹ ਕੇ ਤੇ ਸੁਕਾ ਕੇ ਚਾਹ ਪੱਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। 1784 ਤੱਕ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਭਾਰੀ ਟੈਕਸ ਵਧੇਰੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਿਲੀਅਮ ਪਿਟ ਦ ਯੰਗਰ ਨੇ ਟੈਕਸ ਨੂੰ 119 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 12.5 ਫੀਸਦੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਚਾਨਕ ਕਾਨੂੰਨੀ ਚਾਹ ਕਿਫਾਇਤੀ(ਮਤਲਬ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ) ਸੀ ਅਤੇ ਤਸਕਰੀ ਲਗਭਗ ਰਾਤੋ ਰਾਤ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈ।

 1834 ਵਿਚ ਚੀਨ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰ 'ਤੇ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਦੇ ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਚਾਹ ਪੀਣ ਲਈ ਇਕ ਹੋਰ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਪੈਦਾ ਹੋਈ। ਉਸ ਤਾਰੀਖ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਦਾ ਆਯਾਤ(ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਕੋਈ ਵਸਤ ਲਿਆਉਣੀ)ਚੀਨ ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਇਸਦੇ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਦੇ ਅੰਤ ਨੇ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਚੀਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚਾਹ ਉਗਾਉਣ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਆਸਾਮ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਧੀ। ਚੀਨ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰ 'ਤੇ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਦੇ ਅੰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਤੀਜਾ ਵੀ ਨਿਕਲਿਆ, ਇਸ ਨੇ ਚਾਹ ਕਲੀਪਰਾਂ(ਬੇੜੀਆਂ/ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ) ਦੇ ਯੁੱਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਪਾਰ 'ਤੇ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਸੀ, ਚੀਨ ਤੋਂ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਤੱਕ ਚਾਹ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕੋਈ ਕਾਹਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ 1834 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਾਹ ਦਾ ਵਪਾਰ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਿਆ। ਵਪਾਰੀ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਪਤਾਨ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਤੇਜ਼ ਨਵੇਂ ਕਲੀਪਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਚਾਹ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਦੌੜੇ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਚਾਹ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਵਾਈ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। 1689 ਵਿੱਚ, ਓਵਿੰਗਟਨ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚਾਹ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕਰ ਜਾਂ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਨਿੰਬੂ ਪਾ ਕੇ ਪੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕੲੀ ਵਾਰ ਕੁਝ ਮਸਾਲਿਆਂ ਵਾਲੀ ਚਾਹ ਨੂੰ ਸਿਰਦਰਦ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਜਿਹੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਚਾਹ ਪੱਤੀ ਚੀਨ ਤੋਂ ਆਈ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। 1820 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਆਸਾਮ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਦਾ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿੰਫੋ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਚੀਨੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿੱਕਮ, ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਚਾਹ ਅਤੇ ਕਾਂਗੜਾ ਚਾਹ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਸਾਮ ਦੀ ਕਿਸਮ, ਕਲੋਨਲ, ਹਰ ਥਾਂ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸੀਲੋਨ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰਕ ਚਾਹ ਦੇ ਬਾਗਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। 1824 ਵਿੱਚ ਬਰਮਾ ਅਤੇ ਅਸਾਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨਾਲ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਦੇ ਪੌਦੇ ਲੱਭੇ ਗਏ ਸਨ। 1826 ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਯਾਂਦਬੂ ਸੰਧੀ ਰਾਹੀਂ ਅਹੋਮ ਰਾਜਿਆਂ ਤੋਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ। 1837 ਵਿੱਚ, ਪਹਿਲੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਚਾਹ ਦੇ ਬਾਗ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਚਬੂਆ ਵਿਖੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1840 ਵਿੱਚ, ਅਸਾਮ ਟੀ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਦਾ ਵਪਾਰਕ ਉਤਪਾਦਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। 1850 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਚਾਹ ਉਦਯੋਗ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲਿਆ, ਚਾਹ ਦੇ ਬਾਗਾਂ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੇਤਰ ਕਾਸ਼ਤਯੋਗ ਬਣਾੲੇ। ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ, ਆਸਾਮ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਮੋਹਰੀ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕ ਖੇਤਰ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ 1867 ਵਿੱਚ ਸੀਲੋਨ (ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ) ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੀਨ ਤੋਂ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਲੋਨਲ ਅਸਾਮ ਪਲਾਂਟ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਲੀ ਚਾਹ ਹੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਸਿਵਾੲੇ ਕਾਂਗੜਾ(ਹੁਣ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ) ਦੇ, ਜੋ ਕਿ ਨਿਰਯਾਤ ਲਈ ਹਰੀ ਚਾਹ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਭੇਜਦਾ ਸੀ।

ਭਾਰਤ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਸਦੀ ਤੱਕ ਚਾਹ ਦਾ ਚੋਟੀ ਦਾ ਉਤਪਾਦਕ ਰਿਹਾ ਪਰ ਹੁਣ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਪਹਿਲਾ ਨੰਬਰ ਲੈ ਗਿਆ।  ਭਾਰਤੀ ਚਾਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਿਪਟਨ, ਟੈਟਲੀ, ਟਵਿਨਿੰਗਜ਼ ਅਤੇ ਟਾਈਫੂ ਸਮੇਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਚਾਹ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਚਾਹ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਾਰਤੀ ਚਾਹ ਬਾਗਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਨੇ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਰੂਸ ਵਰਗੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਕਾਈਬਾਰੀ, ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ ਟੀ ਕੰਪਨੀ ਆਦਿ ਬਣਾਉਣ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ। ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਪਤਕਾਰ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਖਪਤ ਸਾਲਾਨਾ 750 ਗ੍ਰਾਮ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਹਰੀ ਚਾਹ ਦੀ ਖਪਤ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਂਗੜਾ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰ ਜੋ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਰੀ ਚਾਹ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਨੇ ਘਰੇਲੂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਹਰੀ ਚਾਹ ਦੀ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤੀ ਵੇਖੀ ਹੈ।

ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ? ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਸੋਧੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? ਕਾਲੀ ਚਾਹ ਅਤੇ ਹਰੀ ਚਾਹ ਯਾਨਿ ਕਿ ਗਰੀਨ ਟੀ ਤੇ ਗੱਲ ਕਦੇ ਫੇਰ ਕਰਾਗੇਂ।